Fel rhan o ddathliad Daucanmlwyddiant yr Oriel Genedlaethol, y Triumph of Art, daeth myfyrwyr o Ysgol Graddedig yr Amgylchedd CyDA â strwythur newydd pwerus yn fyw yng nghalon Llundain.
Mae’r ‘Orsedd’ yn adeiladwaith pensaernïol trawiadol wedi’i ddylunio a’i adeiladu gan grŵp o fyfyrwyr ar y cwrs Feistr mewn Pensaernïaeth Gynaliadwy, yn ystod eu modiwl Adeiladu mewn cydweithrediad â’r artist Jeremy Deller, Oriel Mostyn yn Llandudno a’r Oriel Genedlaethol.
A Structure Rooted in Sustainability
A’i wreiddiau’n gorwedd yn ethos CyDA o gynaliadwyedd ymarferol wedi’i arwain yn gymunedol, mae Gorsedd yn fwy na llwyfan – mae’n symbol o weithrediad ar y cyd, etifeddiaeth ddiwylliannol, a phwysau taer yr argyfwng ecolegol. Wedi’i godi gan ddefnyddio pren Cymreig, helyg o Wlad yr Haf, Pren Haenog wedi’i ddarparu gan ReCollective (asiantaeth deunyddiau wedi’i sefydlu gan raddedigion o CyDA) a llechi o Chwarel Llwyngwern CyDA, mae’r strwythur yn tynnu ar ysbrydoliaeth o gylchoedd cerrig, arferion derwyddon, a hanes adeg rhyfel yr Oriel Genedlaethol o storio’n ddiogel yn Chwarel Manod.
Mae’r prosiect yma yn rhan o fodiwl adeiladu CyDA ac yn rhan unigryw sydd wrth raidd ein Meistr Rhan II mewn Pensaernïaeth Gynaliadwy wedi’i achredu gan ARB. Mae’r cwrs yn cydweddu theori dylunio gydag adeiladu ymarferol, gan rymuso myfyrwyr i archwilio deunyddiau carbon-isel, technegau gwerinol, ac ymrwymiad cymunedol.
Mae’r modiwl adeiladu yn galluogi myfyrwyr i ymdrwytho yn yr elfennau ymarferol o weithredu dyluniadau ac adeiladu drwy droi llaw at weithdai adeiladu a gweithio ar friffiau ar gyfer cleientiaid byw. Mae’r adeileddau a ‘i dylunnir a’i hadeiladir bob blwyddyn ar y modiwl yn pwysleisio ar gynaliadwyedd, gwastraff minimol, cyrchu cyfrifol a hyblygrwydd.
Dywedodd fyfyriwr CyDA, Louis Parry-Jones “Un o elfennau allweddol y Radd Feistr mewn Pensaernïaeth Gynaliadwy yn CyDA a ddenodd fi at y cwrs o’r cychwyn cyntaf, oedd y modiwl Adeiladu. Fyddwn i byth wedi dychmygu y byddai’r Oriel Genedlaethol yn dod atom gyda briff mor gyffrous ar gyfer y modiwl! Rydw i wedi dysgu cymaint o’r broses ddylunio ac adeiladu a chredaf y bydd yn amhrisiadwy i fy ngwaith yn y dyfodol.”
Wedi’i adeiladu gan ddwylo niferus: Adeiladwaith Perfformiadol
Roedd yr adeiladwaith yn gamp mewn cydweithio, gan adleisio technegau traddodiadol o godi ysguboriau a hwylbrenni. Fe godwyd y ffrâm yn gwbl â llaw, digwyddiad prin iawn dyddiau hyn, dros ddydd Iau a dydd Gwener cyn y digwyddiad ar ddydd Sadwrn 26 Gorffennaf. Gan ddefnyddio symudiadau wedi’u coreograffi, roedd y codi yn fynegiant perfformiadol o waith tîm yn dathlu’r hyn y gellir ei gyflawni pan ystyriwn ffyrdd symlach o wneud pethau, dysgu o’r gorffennol, canolbwyntio ar offer sydd gennym yn barod a chydweithio tuag at ddiben cyffredin.
Mae Gorsedd yn deillio o ddwylo niferus yn gweithio tuag at amcan wedi’i rannu. O’r myfyrwyr, y tiwtoriaid yr MArch Gwyn Stacey a Dieter Brandstätter, Jenny Hall, Simon Elliston a raddiodd o CyDA a chydweithredwyr o Momentum Engineering.
Dywedodd Richard Heath o Momentum Engineering, ymgynghoriaeth peirianneg strwythurol a sifil sy’n arbenigo mewn dylunio ac adeiladu gyda phren “Rydym wedi bod yn darparu cefnogaeth peirianneg i’r strwythurau a’i dylunnir a’u codir yn ystod Wythnos Adeiladu CyDA ers dros 20 mlynedd, ac mae’r Triumph of Art yn un o’r prosiectau mwyaf a wnaed! Rydym wedi bod yn darparu cyngor peirianneg strwythurol ar ddulliau dylunio a hunan-adeiladu’r myfyrwyr ar gyfer y strwythur pren ac wedi arolygu’r strwythur wedi’i godi yn Sgwâr Trafalgar cyn ei ddefnydd yn nathliadau Daucanmlwyddiant yr Oriel Genedlaethol.”
Drwy gydol y gwaith adeiladu, mae myfyrwyr wedi cael cymorth gan aelodau o gymuned CyDA ac aelodau o’r cyhoedd lleol i wehyddu helyg gan ddefnyddio technegau syml i ffurfio’r fframiau sy’n ffurfio to’r strwythur.
“Mae’r gefnogaeth a gawsom gan ein tiwtoriaid, ein cyd-ddisgyblion a chymuned ehangach CyDA dros y flwyddyn ddiwethaf wedi bod yn eithriadol; ni allem fod wedi cwblhau’r prosiect hwn hebddo. Mae symbolaeth y prosiect wedi’i gwreiddio’n ddwfn yn ein profiadau yn CyDA gan ddod â chymuned at ei gilydd.” Anna Karien-Drost, myfyrwraig CyDA
Etifeddiaeth sy’n estyn tu hwnt i Sgwâr Trafalgar
Mae’r myfyrwyr a oedd yn rhan o’r Adeiladu Hannah Maxey, Anna Drost, Alfie Hatch, Cat San, Sam Garbett a Louis Parry-Jones hefyd wedi mynd ymlaen i sefydlu Studio CLAASH, cydweithfa ddylunio ac adeiladu y byddant yn parhau gydag ar ôl iddynt gwblhau eu hastudiaethau yn CyDA.
Er bod ymddangosiad cyntaf yr Orsedd yn Sgwâr Trafalgar, rydym am ei ddefnyddio eto ar gyfer digwyddiad yn CyDA y flwyddyn nesaf a gobeithio yn y dyfodol mewn gwyliau a digwyddiadau eraill ledled y wlad, gan barhau i rannu neges CyDA o newid cynaliadwy, wedi’i yrru gan y gymuned a’r gamp drawiadol y mae ein carfan o fyfyrwyr wedi’i chyflawni yn ystod eu hastudiaethau.
